2024'e Voltaire'den 'Candide' ile başlayabilirsiniz.
Okumaktan kısa sürede yorulanlar için sesli kitap uyarlamaları da internette mevcut.
Aydınlanma çağının düşünürü eserin sonunda Türkiye'ye geliyor ve orada bir derviş ile tanışıyor. Dervişten öğrendiği ise gayet kısa ve anlamlı: Herkes kendi tarlasını ekmeli. Böylece hem sorun yaşamazsın, hem hayattan bıkmazsın hem de aç kalma korkusu yaşamazsın. Candide'in uzun yolculuklardan sonra 'sadelikte' karar kılması gayet manidar.
Tabi eserde bolca hiciv ve zamanının siyasilerini rahatsız edecek birçok bölüm de mevcut. Bir de devam eden aşk arayışı.
Candid'in iyimserlik arayışı eserde de vurgulandığı gibi aynı zamanda 'hikmet' arayışı.
Bu eser benim için bu hafta başka bir öneme de sahip.
18. Sözün 2. bölümünde geçen Secde suresinin 32/7 nolu ayetinin "O Allah ki! yarattığı her şeyi güzel ve muhkem yaptı." tefsiriyle de büyük oranda ilintili. Oradaki 1-2 sayfada kısaca söylemek gerekirse; her şeyde, hatta en çirkin görünen şeylerde, hakiki bir hüsün(güzellik) ciheti vardır. Evet her şey, her hadise ya bizzat ya da neticeleri itibariyle güzeldir... diye devam eden kısımlar Müslümana bir bakış açısı kazandırıyor.
"Yine risalede bahsi geçen insanın hayatıyla ilgili bir biri içindeki daireler örneğinde verildiği gibi; insanın kalp ve düşünce dairesinden ta kainata kadar bir ilgi dünyası-ilişiği vardır. Lakin en önemlisi en küçük dairedeki kalp ve düşünce dairesidir." mantığı Voltaire'in de kendi zamanında kısmen de olsa yakalamaya çalıştığı mantık olarak karşımıza çıkıyor. Malum Voltaire eserin sonlarına doğru yine ontololojik sorularına da çözüm arama girişimine giriyor. Bediüzzaman'ın ise "Nerden geldim?, neciyim? nereye gidiyorum?" diye daha da anlaşılır olarak kısalttığı ama şükürler olsun ki cevaplarını da verdiği meselelerde Avrupa fenninin, felsefesinin yetersiz kaldığını bir daha Voltaire ile görmüş oluyoruz. Aynı mesele(ler) Dostoyevksi'nin Karamazof Kardeşlerinin de felsefik diyaloglarında bolca karşımıza çıkıyor. Birbirinden farklı kardeşler bir birinden farklı psikolojileri, bir birinden farklı hayat algılarını bir biriyle konuşturarak adeta bize diyalektik şöleni sunuyor.
İnşaallah yeni yılda bol bol okumak, düşünmek, konuşmak ve paylaşmak nasip olur.
Rabbim bir an önce tüm insanlığa barış nasip eylesin. Bizleri muhafaza eylesin. Lütfundan, kereminden, rahmetinden mahrum etmesin.
Selam ile, dua ile, muhabbet ile.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder